موسير Allium stipitatum گياهي تك لپه از تيره نرگس Amaryllidaceae و جنس آليوم يكي از مهمترين و اقتصادي¬ترين سبزي¬هاي پيازي در ايران است، اين گونه خوراكي بوده و از خصوصيات دارويي بسيار مهمي برخوردار است. استفاده از كشت بافت به¬منظور تكثير انبوه و توليد تجاري گياه موسير بومي ايران تاكنون گزارش نشده است. در اين پژوهش روش تكثير درون شيشه اي كارآمد به منظور تكثير گونه A. stipitatum از طريق تكثير صفحه پايگاهي پياز بررسي شد. در ابتدا ريزنمونه¬هاي صفحه پايگاهي پياز به منظور استقرار بر روي دو محيط كشت MS و ½MS با غلظت-هاي مختلف هورمون¬هاي BAو NAA و IAA و زغال فعال كشت شدند. نتايج نشان داد بيشترين تعداد ساقه (66/4) در محيط كشت حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر هورمون BA به همراه 5/0 ميلي¬گرم در ليتر NAA به¬دست آمد. همچنين بيشترين رشد طولي ساقه¬ها (32/6 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 2 ميلي¬گرم در ليتر BA و 1 ميلي¬گرم در ليتر NAA مشاهده شد. بيشترين تعداد ريشه (66/1) و همچنين بيشترين طول ريشه¬ها (55/2 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر IAA به همراه 1 گرم بر ليتر زغال فعال به¬دست آمد. به¬منظور سازگاري گياهان از تيمارهاي مختلف كوكوپيت، پرليت و پيت موس استفاده شد كه تنها 60 درصد گياهان كشت شده در تيمارهاي كوكوپيت، پرليت و پيت موس با نسبت¬هاي (1:1:1 و 1:2:1) زنده ماندند و به گلخانه انتقال و به¬طور طبيعي در گلخانه رشد نمودند. اين پژوهش مي¬تواند راه گشايي براي تكثير سريع اين گياه در حال انقراض باشد.

موسير (Allium stipitatum) يك سبزي خوراكي بوده و از خصوصيات دارويي بسيار مهمي برخوردار مي باشد. لذا بهينه سازي يك سيستم باززايي و تراريزش كارآمد در اين گياه جهت بهبود و اصلاح آن از طريق مهندسي ژنتيك ضروري است. دراين مطالعه، ريزنمونههاي جنين، طبق پياز و ريشه درون شيشه اي موسير درمحيط كشت MS حاوي غلظت هاي مختلفي از تنظيم كننده هاي رشد NAA، 2,4-D و BA به منظور القاء كالوس و باززايي كشت شدند. ريزنمونه ها با سويه LBA4404 باكتري Agrobacterium tumefaciens داراي پلاسميد pBI121 حاوي ژن گزارشگر gus تراريزش شدند. نتايج نشان داد كه ريزنمونه طبق پياز نسبت به جنين و ريشه كالوس زايي و باززايي بالاتري داشت و بيشترين باززايي (100 درصد) در ريزنمونه طبق پياز و در محيط كشت MS حاوي پنج ميلي گرم در ليتر BA به همراه يك ميلي گرم در ليتر NAA، صورت گرفت. به منظور اثبات حضور ژن gus، واكنش زنجيره اي پليمراز انجام شد و وجود اين ژن را در هر دو ريزنمونه جنين وطبق پياز، كه به آزمون هيستوشيميايي gus پاسخ مثبت داده بودند، اثبات كرد. همچنين عدم آلودگي ناشي از آگروباكتريوم در گياهان تراريخته بااستفاده ازآغازگرهاي اختصاصي ژن virG به كمك واكنش زنجيره اي پليمراز تاييد شد. دراين تحقيق كارايي تراريزش در ريزنمونه جنين 10 درصد و در ريزنمونه طبق پياز6/6 درصد محاسبه شد.

استفاده از Agrobacterium rhizogenes جهت ايجاد ريشه‌هاي مويين موجب افزايش متابوليت‌هاي ثانويه در گياهان دارويي مي¬شود. در اين تحقيق توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح ريز نمونه‌هاي برگ و كوتيلدون حاصل از گياهچه‌هاي 2 ماهه، توسط سويه‌هاي A4، A7 و 15834 اگروباكتريوم رايزوژنز به دو روش درشت تزريقي و غوطه‌وري انجام شد. حضور T-DNA در لاين‌هاي انتخابي ريشه‌هاي مويين تراريخته توسط PCR تأييد شد. ريشه‌هاي مويين تراريخته به دست آمده در محيط كشت مايع ½MS كشت و سپس به منظور القاي اليسيتور متيل جاسمونات در غلظت-هاي 50 و 100 ميكرومولار و ساليسيليك اسيد در غلظت‌هاي 01/0، 1/0 و 1 ميلي‌مولار در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار كشت داده شدند. محتواي آتروپين و اسكوپولامين ريشه‌هاي مويين تراريخته تحت غلظت‌هاي مذكور توسط HPLC بررسي شد. نتايج نشان داد بهترين ريز نمونه جهت توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح برگ در سويه A4 و كوتيلدون در سويه A7 گزارش شد. روش درشت تزريقي با بيشترين توليد ريشه مويين تراريخته به عنوان برترين روش شناسايي شد. اثر محرك‌هاي ساليسيليك اسيد در غلظت 1/0 ميلي مولار سبب افزايش 3/4 برابري محتواي آتروپين در ريشه‌هاي مويين تراريخته و استفاده از متيل جاسمونات در غلظت‌هاي بالاتر (100 ميكرو مولار) باعث كاهش محتواي آتروپين و اسكوپولامين مي‌شود.